LUBELSKI STASZIC SZKOŁĄ MIĘDZYNARODOWĄ I WIELOKULTUROWĄ 

Projekt szkoleń nauczycieli zrealizowany ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój

Mobilność kadry edukacji szkolnej 2014 – 2016

Liceum im. St. Staszica w Lublinie to szkoła prestiżowa, od lat zajmująca bardzo wysokie miejsca w rankingach polskich szkół średnich i pierwsze w regionie, kształcąca laureatów olimpiad przedmiotowych i konkursów ogólnopolskich i międzynarodowych, szczycąca się tytułem ”Złotej Szkoły”. Ale I. LO to również szkoła z wieloletnią historią  i  tradycją. W  tym roku świętowaliśmy 430-lecie jej powstania. Jej początek to Kolegium Jezuickie powstałe w 1586 roku. Przez stulecia zmieniały się jej nazwy i siedziby, a ostatecznie  od 1934 roku mieści się w budynku przy al. Racławickich 26. Szkoła należy  do Stowarzyszenia Szkół Aktywnych i Stowarzyszenia Najstarszych Szkół w Polsce. W szkole uczy się ok. 750 uczniów i zatrudnionych jest 62 nauczycieli. Każdego roku możemy poszczycić się bardzo dobrymi,  znacznie powyżej średniej wojewódzkiej i krajowej wynikami z matury. Przygotowujemy młodzież do podjęcia studiów wyższych, również za granicą, od 2004 roku lat bowiem prowadzimy także klasę z programem międzynarodowej matury (IB) z językiem wykładowym angielskim. Dzięki temu trafia do naszej szkoły także młodzież z zagranicy, m.in. z Niemiec, Hiszpanii, Włoch, ale również z tak odległych zakątków świata jak Brazylia czy Meksyk. 

 

Do I LO trafia najzdolniejsza młodzież z całego województwa.  W związku z tym oczekiwania uczniów i rodziców wobec szkoły są bardzo wysokie. Oczekiwania te dotyczą zarówno wysokiego poziomu nauczania, jak też oferty dodatkowej szkoły. Nasi uczniowie i ich rodzice oczekują zaoferowania przez szkołę możliwości wszechstronnego rozwoju młodzieży oraz umożliwienia im kontaktów z europejskimi rówieśnikami. Zainteresowanie udziałem w wymianach międzynarodowych, projektach europejskich, wyjazdami do szkół partnerskich jest ogromne. Podążając w kierunku spełniania tych oczekiwań organizujemy wymiany uczniowskie ze szkołami w Niemczech:  Kolonia, Hamburg, Munster; Hiszpanii- Madryt czy Szwecji i realizujemy międzynarodowe projekty edukacyjne, takie jak np. A dream school of Europa we współpracy ze szkołami z Madrytu, Pragi, Budapesztu, Londynu i Istambułu czy EPSILON – symulacja Parlamentu Europejskiego we współpracy ze szkołami z Finlandii, Belgii, Niemiec i Turcji. W ramach programu Wyjazdy Indywidualne Uczniów uczniowie ze szkoły Villa Blanca w Madrycie przez okres 3 miesięcy pobierali naukę w naszej szkole, a nasi uczniowie wyjeżdżali również na 3 miesiące do Madrytu. Takie działania bardzo rozwijają naszą młodzież oraz korzystne wpływają na promocję szkoły miasta i regionu.

Pracując z tak zdolną młodzieżą nasi nauczyciele muszą posiadać najwyższe kwalifikacje, aby podołać wyzwaniom i sprostać oczekiwaniom uczniów i ich rodziców. Mamy świadomość potrzeby nieustannego dokształcania się i podnoszenia swoich kwalifikacji, byśmy mogli  prowadzić lekcje na najwyższym poziomie merytorycznym i metodycznym.  

Chcemy jak  największą liczbę  naszych uczniów włączać w aktywności europejskie, wyjazdy do szkól partnerskich, by umożliwiać im ich poznanie i osobistą "konfrontację" z wielokulturowością w Europie, aby wychować ich na obywateli świadomych tej europejskiej wielokulturowości, otwartych na inność, pozbawionych fobii przed tym co nieznane, otwartych na poglądy i postawy inne niż ich własne. Chcemy motywować uczniów do nauki języków obcych, by przygotować ich do szerokiego uczestnictwa w projektach, by mogli nabyć umiejętności interdyscyplinarnych, nauczyć się pracy zespole,  nabyć kompetencji wielokulturowych.

 

 ____________________________________________

UCZESTNICY PROJEKTU

_____________________________________________

 

 

 

1. Stanisław Stoń – dyrektor
2. Monika Łakuta – wicedyrektor, nauczyciel j. hiszpańskiego
3. Zofia Wąsik – koordynator projektu, nauczyciel j. niemieckiego
4. Monika Trznadel - koordynator programu IB (matury międzynarodowej), nauczyciel j. angielskiego, 
5. Edyta Bajda-Kowalczyk – nauczyciel j. angielskiego (również w programie IB)
6. Beata Raczkiewicz - Piądłowska  – nauczyciel j. angielskiego (również w programie IB)
7. Beata Król  - nauczyciel historii i TOK-u (Theory of Knowledge)  w programie IB
8. Bogna Zagórska – nauczyciel j. polskiego (również w programie IB)
9. Dorota Kacperczyk – nauczyciel j. niemieckiego
10. Paweł Dyniec – nauczyciel fizyki w programie IB
11. Renata Furgał – nauczyciel j. polskiego (również w programie IB)
12. Violetta Dobies – psycholog
13. Beata Cieszkowska – Gałan – nauczyciel j. hiszpańskiego
14. Zbigniew Borowiec – nauczyciel j. angielskiego (również w programie IB)
15. Marcin Kożuch – nauczyciel biologii (również w programie IB) 

  

____________________________________________________________________

SZKOLENIA, W KTÓRYCH UCZESTNICZYLI NAUCZYCIELE I ICH OPIS

____________________________________________________________________

 

1. "How to make your school more international” czyli jak umiędzynarodowić swoją szkołę, Benalmadena (2 osoby)

W związku z planem rozwoju placówki zakładającym szereg działań na rzecz umiędzynarodowienia szkoły Dyrektor Stanisław Stoń oraz Beata Król - jeden z nauczycieli uczący w klasie z Maturą Międzynarodową wzięli udział w kursie How to make your school more international czyli "Jak umiędzynarodowić szkołę”. Było to pierwsze szkolenie w ramach pozyskanych środków, strategiczne dla całości projektu, gdyż zakładało spojrzenie całościowe na rolę współpracy z zagranicą i zachęcało do podjęcia dalszych starań poprzez przedstawienie szeregu możliwości pozyskiwania funduszy.

Celem szkolenia było zapoznanie z nowoczesnymi formami współpracy szkół w Europie oraz narzędziami, strategiami i problemami, które się z nią wiążą. 

Szkoła została zarejestrowana w europejskim programie E-twinning, nawiązaliśmy nowe kontakty, które być może kiedyś zaowocują stałą współpracą szkół oraz poznaliśmy bardzo przydatne narzędzia takie jak Zoom.us czyli aplikacja do videokonferencji umożliwiająca łączenie się z nauczycielami i klasami w innych krajach przy jednoczesnej możliwości wyświetlenia prezentacji multimedialnej. 

Ważnym wnioskiem z konferencji jest potwierdzenie wysokiego poziomu naszej szkoły również na tle europejskim i światowym. Wśród uczestników z Finlandii, Norwegii, Grecji, Turcji, Rumunii, Chorwacji, Włoch i Łotwy mogliśmy się pochwalić znaczącym dorobkiem w zakresie "umiędzynarodowienia": licznych wymian młodzieży ze szkołami z innych państw (w tym z Rosją, Ukrainą i Izraelem co nas wyróżniło), wielu szkół partnerskich, doświadczenia w organizacji ogólnoszkolnych wydarzeń promujących inne kultury (częsta inicjatywa nauczycieli języków obcych w naszej szkole). Istotną obserwacją jest zainteresowanie w Europie programem CLIL (Content and language integrated learning) czyli nauczaniem języka na zajęciach z innych przedmiotów. Na razie taka możliwość istnieje u nas w klasach z Maturą Międzynarodową, ale ciekawym pomysłem na uatrakcyjnienie szkoły może być wprowadzenie pewnych elementów nauczania dwujęzycznego także w innych klasach (na przykład w ramach zastępstw). Takie praktyki mają już miejsce w naszej szkole.

Szkolenie miało miejsce w 2015 roku. Od tego czasu I Liceum im. Stanisława Staszica uczestniczyło w bardzo wielu przedsięwzięciach o wymiarze międzynarodowym. Nauczyciel po powrocie z kursu w Benalmadenie czynnie współpracował przy projektach z Hiszpanią, Szwecją, Niemcami i Grecją. 

 

2. „Project management for cross-cultural exchange projects in Europe”,  Porto, Portugal  (3 osoby)

Kurs dotyczył tworzenia, realizacji, dokumentowania oraz  form współpracy w trakcie międzykulturowych wymian w Europie. Treści kursu były podzielone na kilka istotnych części:

1. Współpraca uczestników kursu w zakresie wdrażania innowacji oraz wymiany doświadczeń – współuczestnictwo w zrealizowanych już projektach.
2. Ogólny zarys przygotowania, wdrażania, realizacji projektu ERASMUS +. 
3. Omówienie poszczególnych etapów projektu – etap inicjacji, proces znalezienia partnera projektu, etap planowania (określenie celów oraz działań koniecznych do ich realizacji), etap wdrażania projektu, etap końcowy, podsumowujący międzykulturową współpracę oraz postrzeganie obcej kultury poprzez „okulary” własnej.
4. Nakreślenie potencjalnych problemów mogących wystąpić w trakcie realizacji projektu oraz sposoby ich rozwiązania.
5. Opis zasad finansowania projektów ERASMUS +, przygotowanie i realizacja budżetu.
6. Możliwości zastosowania nowoczesnej technologii w pracy nad projektem, w trakcie realizacji projektu oraz podczas rozpowszechniania rezultatów końcowych projektu – treść, zakres, wynik końcowy.
7. Sesja poświęcona portugalskiemu systemowi edukacji narodowej.
8. Międzynarodowy wieczór, w trakcie którego uczestnicy kursu prezentowali swoje kraje – historię, tradycje, kulturę, fakty polityczne i geograficzne. 

 

 Podczas szkolenia „Project management for cross-cultural exchange projects in Europe” , w którym w październiku 2015 r. wzięło udział 3 nauczycieli z I LO im. St. Staszica w Lublinie, nawiązano współpracę z dwoma zagranicznymi szkołami: Oberstufenzentrum Lotis Berlin (Niemcy) oraz 3rd General Lykeio of Trikala „Odysseas Elytis” (Grecja). Wszystkie trzy ww. szkoły w listopadzie 2015 r. złożyły wniosek do niemieckiej fundacji Erinnerung Verantwortung Zukunft o przyznanie funduszy na realizację w roku szkolnym 2016/2017 projektu „Roma – from exclusion to integration, education and development” w ramach programu „Europeans for Peace”.  Projekt ten uzyskał przychylną opinię fundacji EVZ, a nauczyciele, którzy zajmują się jego realizacją zostali zaproszeni do udziału w seminarium, które miało miejsce w czerwcu 2016 r. w Trebnitz pod Berlinem. 

Głównym celem projektu jest podniesienie wśród młodzieży naszych szkół świadomości na temat dyskryminacji Romów w przeszłości (ludobójstwo podczas II wojny światowej, pogromy, nakaz osiedlania się) oraz problemów tej grupy etnicznej współcześnie (z naciskiem na edukację dzieci i młodzieży). Od września 2016 r. do kwietnia 2017 r. uczniowie trzech szkół zbierają materiały na temat sytuacji Romów w przeszłości i obecnie, a rezultaty tych badań są przedstawiane i omawiania w trakcie trzech spotkań – we wrześniu 2016 r. w Lublinie (Polska), w lutym 2017 r. w Trikali (Grecja) oraz w kwietniu 2017 r. w Berlinie (Niemcy). Uczniowie także poznają bliżej kulturę romską poprzez osobiste spotkania z przedstawicielami tej społeczności z Polski, Grecji i Niemiec. Produktem finalnym projektu będzie film nakręcony przez uczniów oraz przetłumaczenie z języka polskiego na język angielski i niemiecki broszury dot. obozu pracy przymusowej dla Romów w czasie II wojny światowej w Bełżcu.

 

3. Kurs języka angielskiego w Edinburg School of English w Edynburgu (7 osób)

Edinburg School of English to wiodąca szkoła języka angielskiego w Szkocji, istniejąca od 1969 roku i oferująca naukę języka angielskiego dla młodzieży i dorosłych z całego świata, usytuowana w samym centrum Edynburga. Nauka odbywała się w małych grupach na różnych poziomach językowych i z zastosowaniem nowoczesnych metod nauczania. Zakwaterowanie w rodzinach dodatkowo zmuszało do komunikacji w języku angielskim oraz  było nieprzecenioną okazją do poznania codzienności Brytyjczyków – ich sposobu życia, myślenia, trybu pracy, relacji rodzinnych. Pozwalało na samodzielność w poznawaniu miasta, jego zabytków, czyli historii, ale też codzienności – przez korzystanie z lokalnej komunikacji.

Kurs ukierunkowany był przede wszystkim na rozwój kompetencji komunikacyjnych. Nie zabrakło w nim jednak również utrwalania zagadnień gramatycznych, poznawania idiomów,  mówienia, słuchania i rozumienie ze słuchu. Metody wykorzystywane w czasie tej części zajęć bazowały m.in. na grach i zabawach oraz dyskusjach dotyczących różnic międzykulturowych.

Poza regularnymi lekcjami,  mieliśmy możliwość korzystania każdego dnia z bogatej oferty zajęć dodatkowych, mających na celu zapoznanie się z kulturą i obyczajami Szkocji oraz bogato wyposażonej biblioteki. Praca metodą projektu mająca na celu wdrożenie do czynnego posługiwania się językiem angielskim, wymianę opinii w tym języku z uczniami z różnych krajów, praca nad wspólnymi zadaniami (np. przygotowanie projektu marketingowego związanego z Edynburgiem) dodatkowo  uatrakcyjniała zajęcia.

 

Bardzo wysoko oceniamy możliwość dwutygodniowego obcowania z „żywym językiem” zarówno w szkole jak i w czasie wolnym. Przerwy w trakcie zajęć były dogodnym czasem na krótkie konwersacje z innymi uczestnikami kursu, oczywiście w języku angielskim. Poruszanie się po mieście, zakupy, zwiedzanie itp. pozwalały osłuchać się z językiem i zmuszały do używania go w sytuacjach dnia codziennego. A wieczorami mogliśmy szlifować nasz angielski podczas rozmów z gospodarzami, u których mieszkaliśmy.

 

Dwa tygodnie spędzone w Edynburgu zaowocowały też poszerzeniem naszej wiedzy na temat Szkocji i Wielkiej Brytanii. Dla nauczycieli uczących w programie IB język angielski jest narzędziem pracy, a więc jego rozwój należy niejako do ich obowiązków. Tym bardziej cieszą się z takiej możliwości dokształcania. Natomiast sam udział w kursie językowym pozwolił przede wszystkim 

na pogłębienie kompetencji językowych, utrwalenie posiadanych umiejętności, podniesienie poziomu swobody w posługiwaniu się językiem. Nieprzeceniona była również możliwość nawiązania kontaktów z uczestnikami kursu pochodzącymi z różnych krajów (m.in. Francji, Szwajcarii, Włoch, czy Argentyny). Współpraca podczas zajęć, przy projektach, w czasie zwiedzania miasta pozwoliła na wzajemne poznanie – nie tylko personalne, ale też dała okazję do zapoznania się z odmiennymi kulturami.

Bez wątpienia kurs przyczynił się do wzrostu świadomości bycia Europejczykiem, głównie przez wzmocnienie kompetencji językowych – co jest niezwykle istotne 

w perspektywie międzynarodowych szkoleń prowadzonych w języku angielskim (przede wszystkim organizowanych przez IBO), czy podczas międzynarodowych wymian z anglojęzycznymi uczniami, jakie odbywają się w szkole.

4. Kurs j. angielskiego na Malcie (1 osoba)

 

English Language Development Easy School Of Languages Malta był to tygodniowy kurs języka który pomógł mi odświeżyć i podnieść moje umiejętności językowe jako nauczyciela w programie IB. Jako nauczyciel jestem odpowiedzialny za przekazanie wiedzy i umiejętności moim uczniom, a program IB wymaga, by ta wiedza przekazywana była w języku angielskim. Warsztaty były znakomicie przygotowane pod względem merytorycznym, ich przydatność w dalszej pracy jest ogromna, a atmosfera zajęć była bardzo sprzyjająca nauce i pozbawiona niepotrzebnego stresu. 

 

5. Kurs języka niemieckiego – Goethe- Institut Freiburg (1 osoba)

Dzięki kursowi przyswoiłem sobie znaczną ilość potrzebnego słownictwa, poprawiłem gramatykę i nabrałem więcej pewności siebie w mówieniu w języku niemieckim. Pobyt we Freiburgu pozwolił mi jeszcze bardziej poznać kulturę, tradycję Niemiec oraz styl życia Niemców. Poza zajęciami lekcyjnymi uczestnicy mieli możliwość spędzenia czasu korzystając z różnych form rozrywki i wypoczynku takich jak wyjścia do teatru, kina czy na kompleks basenowy, co przyczyniało się do większej integracji  i możliwości wymiany poglądów i doświadczeń między uczestnikami kursu pochodzącymi z różnych krajów.

 

Kurs organizowany przez Goethe Institut pozwolił mi udoskonalić warsztat pracy nauczyciela. Podczas kursu nie tylko odświeżyłem i udoskonaliłem moją znajomość języka niemieckiego, ale także mogłem przyjrzeć się z bliska metodom nauczania doskonałej kadry nauczycielskiej.

Korzyści odnoszące się do mojej pracy nauczyciela i pedagoga jakie przyniósł mi kurs to:

• możliwość komunikacji w języku niemieckim z nauczycielami i uczniami z Niemiec podczas wymian ze szkołami niemieckimi
• możliwość komunikacji w j. niemieckim podczas wyjazdów z uczniami do Niemiec
• znajomość j. niemieckiego pomaga w nauczaniu j. angielskiego uczniów, którzy uczą się jednocześnie tych dwóch języków poprzez odnoszenie się do wspólnych cech obu języków.

Niewątpliwie, kadrę nauczycielską, treści  oraz metody nauczania  Goethe Insitut oceniam bardzo pozytywnie.

6. Kurs języka hiszpańskiego (1 osoba)

„El español en el aula del siglo XXI”- Kurs –“Nauczanie języka hiszpańskiego w XXI wieku” był organizowany przez Uniwersytet w Salamance i Instytut Cervantesa. Zajęcia odbywały się pięć razy w tygodniu po pięć godzin każdego dnia. Poranna część kursu poświęcona była metodyce nauczania języka hiszpańskiego, natomiast zajęcia popołudniowe były zajęciami praktycznymi, odbywającymi się w salach komputerowych. Każdy z uczestników mógł praktycznie zastosować wszystko o czym była mowa we wcześniejszych wykładach np.: uczyliśmy się tworzyć: blog, wiki, dabbingować krótkie filmy i reklamy, tworzyć własne materiały do pracy z uczniami z wykorzystaniem platform interaktywnych. Właśnie te zajęcia z praktycznego zastosowania w codziennej pracy nauczyciela wszelkich nowinek technologicznych były najbardziej interesujące. Wykładowcy byli bardzo dobrze przygotowani i potrafili zainteresować grupę. W kursie brali udział nauczyciele z wielu krajów między innymi z : Francji, Włoch, Albanii, Bułgarii i Wielkiej Brytanii. Wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami również miała ogromne znaczenie w odbiorze całego kursu. Myślę, że każdemu z uczestników kurs pomógł w podniesieniu kompetencji i wzbogaceniu warsztatu pracy nauczyciela. 

_____________________________________________________

SZKOLENIA W OCZACH UCZESTNIKÓW

_____________________________________________________

Dzięki uczestnictwu w kursie j. angielskiego znacznie podniosłam swoje kompetencje językowe, a poprzez naturalną konieczność używania j. angielskiego  na co dzień przez 2 tygodnie nabrałam pewności siebie i pozbyłam się lęku w używaniu j. angielskiego. Mogę skuteczniej komunikować się z koordynatorem organizowanych przeze mnie wymian uczniowskich ze szkoły w Madrycie (językiem wymiany jest j. angielski). Szczególnie podobała mi się praca metoda projektu. Wzbogaciłam swoje doświadczenie wielokulturowości współczesnej Europy i zwiększyłam swoją tolerancję wobec innych postaw i poglądów.

Jako nauczyciel IB lepiej/precyzyjniej rozumiem teksty IB po angielsku (program, instrukcje, kryteria itp.); jako wychowawca klasy międzynarodowej łatwiej i skuteczniej mogę się porozumieć z uczennicą z Niemiec.

Wyjazd na szkolenie językowe do Edynburga to dla mnie wielka przygoda. Na początku musiałam się przygotować do wyjazdu, Już na tym etapie uporządkowałam informacje o  klimacie, pogodzie  i kulturze Szkocji. Korzyści z wyjazdu jest bardzo dużo. Wymienię tylko te według mnie najważniejsze, jak: 

1. Nabycie nowych umiejętności językowych: teoretycznych w szkole oraz praktycznych w codziennym życiu
2. Poznanie kultury kraju i ludzi w nim zamieszkujących, zetknięcie z konkretnymi żywymi ludźmi i ich losami
3. Oswojenie się z różnorodnością i wielokulturowością wśród osób z całego świata uczestniczących w szkoleniu
4. Możliwość poznania i nawiązania kontaktów na przyszłość
5. Prezentacja własnego kraju i placówki w której się pracuje - wymiana doświadczeń
6. Prezentacja siebie, swojej osoby, osiągnięć, zainteresowań, pasji - zwiększenie swojej pewności siebie

 

Uczestnictwo w szkoleniu przyczyniło się do:

• pogłębienia ogólnej wiedzy na temat zarządzania projektami;
• lepszego zrozumienia zasad konstrukcji wniosku aplikacyjnego; 
• pozyskania wiedzy dotyczącej finansowego aspektu projektu; 
• pozyskania wsparcia merytorycznego przy realizacji projektów;
• odświeżenia technik pracy projektowej z uczniami (np. wykorzystanie elementów dramy, w jaki sposób można angażować uczniów w projekty, żeby urozmaicić lekcje; odkryłam jak różne aspekty życia kulturowego danego kraju można wykorzystać na lekcjach, aby przybliżyć uczniom te kraje i zachęcić do otwartości i tolerancji wobec innych narodów i kultur); 
• wzmocnienia motywacji uczniów do pracy przez zwiększenie ich zainteresowania udziałem w projektach;
• poszerzenia umiejętności dydaktycznych, wychowawczych oraz organizacyjnych; 
• wzrostu atrakcyjności i skuteczności procesu nauczania (poprzez możliwość przyjrzenia się nowym metodom pracy oraz zdobycia inspiracji do stworzenia nowych, lepszych lekcji);
• wzbogacania własnego warsztatu, również poprzez pozyskanie nowych materiałów dydaktycznych;
• uzyskania informacji zwrotnej na temat własnych metod nauczania;
• poszerzenia wiedzy o systemach edukacyjnych w innych krajach Europy. 

 

Udział w kursie był okazją do nawiązania współpracy między nauczycielami z innych szkół i podzielenia się własnymi doświadczeniami oraz do obserwacji innego podejścia do nauczania; co z kolei przyczyniło się do wzrostu motywacji do dalszych poszukiwań ciekawych projektów i programów oraz do stawiania sobie coraz większych wymagań.

 

Możliwość otrzymania grantu na wyjazd na Maltę była bardzo pomocna w mojej pracy nauczycielskiej. Kurs, o który aplikowałem, był prowadzony w międzynarodowej grupie: dwóch Niemców, Hiszpanka, Francuz, Rosjanka, dwie Szwajcarki łącznie ze mną 2 nauczycieli z Polski. Bardzo szybko nasza grupa się zintegrowała i dzięki temu czas spędzony na szkoleniach był nie tylko merytorycznie owocny, ale także przyjemny ze względów towarzyskich. Nauczyłem się bardzo wiele, zarówno od prowadzących zajęcia - mieli oni bardzo szeroką wiedzę i bogate doświadczenia - jak również od innych uczestników zajęć. Każdy z nas w pewnym sensie prowadził te zajęcia dzieląc się swoim doświadczeniem i pomysłami. 

  

I. Liceum Ogólnokształcące

 im.  Stanisława  Staszica  w  Lublinie

Al. Racławickie 26, 20-043 Lublin

tel. 81 4411460

www.lo01.pl

 

Redakcja końcowa : Zofia Wąsik